Da sted s’oda cò il srantunöz da l’Ova da Bernina. D’inviern percunter dvainta’l ün sbarbugliöz melapaina udibel. Udibels e visibels aint illa chavorgia sun alura impustüt ils rampcheders sün glatsch chi supereschan culuonnas da glatsch imposantas. La granda part da quist glatsch vain fat cun agüd da condots d’ova. Our da düsas finas e fourinas sbrinzla e sguotta l’ova süllas paraids verticalas. In cumbinaziun cul fraid creschan alura fuormas da glatsch bizarras e la chavorgia dal torrent as transmüda in ün paradis da rampcher sün glatsch. Tantess que eir ad Ella/El da der l’attacha a la paraid da glatsch u da vzair la chavorgia invernela da giosom? La scoula d’alpinissem da Puntraschigna spordscha cuors da prouva da rampcher sün glatsch e canyoning d’inviern.
Scena da Glatsch
 |
Fer crescher il glatsch
Cur cha’l rampcher sün glatsch as sviluppa i’ls ans 1990 ad ün’egna disciplina alpinistica, scuvreschan rampcheders indigens eir la chavorgia da l’Ova da Bernina. Ova chi sorta da sfessas aint il spelm fuorma singulas cascadas da glatsch, impustüt illa part suot.
Res Bähler, üna guida da muntagna innovativa da Puntraschigna, ho bainbod l’ideja da güder zieva ün pô a la natüra. L’inviern dal 2006/07 experimentescha’l cun ün uder da pumpiers per fer crescher dapü glatsch aint illa chavorgia. Cun success.
Puntraschigna – pionier cun fer glatsch
Daspö lo haun las guidas da muntagna localas perfecziuno viepü la producziun da glatsch aint illa chavorgia. Puntraschigna vela scu pionier in connex cun assaver paraids da spelms per pudair rampcher sün glatsch. Otras destinaziuns haun surpiglio la tecnica.
Sper la pusiziun unica immez la vschinauncha ho la chavorgia da Puntraschigna l’avantag da l’otezza sur mer. Temperaturas fraidas constantas do que cò düraunt lungias periodas. Da la mited da december fin la mited da marz regnan cundiziuns ideelas per rampcher sün var 40 rutas da glatsch.
Redür ils prievels
In conguel cul rampcher sün üna cascada da glatsch in üna cuntredgia giò d’via sun ils prievels aint illa chavorgia da l’Ova da Bernina pü pitschens. Las rutas sun sgüredas cun puncts da fixaziun e per part cun cröchs (rutas masdedas), sumgiaint ad ün üert da rampcher.
|
Imprender culs profis
Tuottüna, rampcher sün glatsch nun es neir aint illa chavorgia da Puntraschigna sainza ris-chs. Töchs da glatsch as paun distacher, per exaimpel causa oters rampcheders. Sainz’experienza u accumpagnamaint professiunel nun es que pussibel da rampcher sün glatsch. Nus arcumandains perque ün cuors da prouva culla scoula d’alpinissem da Puntraschigna. Ad es d’avantag, scha s’ho già ün pô experienza cun rampcher sün spelma.
Glatsch nun es adüna listess
Siand cha ova resta adüna in muvimaint, eir sch’ella es dschieta, as paun müder las cundiziuns pel rampcher sün glatsch d’ün mumaint a l’oter – in möd positiv, ma eir in möd negativ. Quist caracter passager e dinamic renda il rampcher sün glatsch uschè fascinant, ma eir cumplex e ris-chus.
A pè tres la chavorgia
A chi chi voul giodair la fascinaziun dal muond inglatscho in ün oter möd cu illa verticala, arcumandains nus il canyoning d’inviern aint illa chavorgia da l’Ova da Bernina. La tura, ün masdügl da parc da suas e senda inferreda (Klettersteig) düra var duos uras e mez.
Grazcha Res Bähler
Res Bähler, chi ho inizio il rampcher sün glatsch aint illa chavorgia da Puntraschigna, d’eira üna guida da muntagna cuntschainta e populera. Dal 2009 maina’l a Nick Hartmann, moderatur da la seria «SRF bi de Lüt», sül Piz Bernina. In favrer dal 2011 perda l’alpinist verso sia vita da maniera tragica. Paquettand sieu materiel zieva üna rampcheda sün glatsch illa Val Fex, vain el culpieu sül cho d’üna chandaila da glatsch. Ün di pü tard succomba el a las greivas feridas. El dvainta be 39 ans.
Sper bgers amihs e collegas relascha Res Bähler ün grand legat alpinistic. El nun ho be inizio ed influenzo il rampcher sün glatsch in Engiadina, dimpersè eir inizio cun oters il parc da suas da Puntraschigna e la senda inferreda La Resgia, ed el ho dirigieu lur realisaziun. Impü ho el aviert e sano numerusas rutas da rampcher i’l territori dal Bernina.